Duurzaamheid van binnenuit

Het economisch systeem moet veranderen. Maar hoe krijgen we dat voor elkaar? En hoe ziet een beter systeem eruit? De redactie van LaatBloeien gaat op verkenning. En spreekt met duurzaam ondernemer Tom van de Beek.

“We kunnen straks wel alles op zonne-energie doen, maar als dan ook onze legervoertuigen en tanks op zonne-energie lopen, hebben we nog steeds oorlogen en haat. Er is meer nodig dan een groen sausje over het huidige systeem voor échte verandering.”

Tom van de Beek noemt de manier waarop we onze economie hebben ingericht onhoudbaar. We hebben een veel te grote ecologische voetafdruk én de ongelijkheid in rijkdom groeit. “Doorgaan op deze weg betekent: aankijken hoe lang we het kunnen volhouden om de planeet en andere mensen uit te buiten.” Tom kiest voor een andere weg.

Met zijn bedrijf ‘The Tipping Point’ werkt Tom aan verandering van binnenuit. Zijn projecten maken grote thema’s tastbaar en toepasbaar, door mensen en natuur weer te verbinden. Zo plaatst hij zogenaamde KantoorKaravaans in de natuur, ontwerpt hij stadslandbouw-tuinen, en helpt bedrijven te vergroenen. Met de ‘Ondernemers van Nu’ onderzoekt hij het bestaande economische systeem en verkent alternatieven.

Micro- en macroniveau zijn voor Tom nauw verbonden. Systeemverandering begint voor hem met persoonlijke verandering. Als we bijvoorbeeld niks doen aan ons consumptiepatroon, komen we ook niet tot een wezenlijk andere economie. Toms missie is daarom: mensen inspireren om duurzaamheid van binnenuit te ervaren. Dit begint met zelfontdekking: verkennen hoe jij je tot de wereld verhoudt.

Verbondenheid

Een van Toms eerste ‘tipping points’ vond plaats tijdens zijn tienerjaren. “Toen realiseerde ik mij dat er heel veel veevoer nodig is om vlees te produceren. Daarom kappen wij regenwouden voor sojaplantages. Zodat er voer is voor koeien, zodat wij koeien kunnen eten. Voor het eerst zag ik de samenhang: hoe kan je orang-oetans beschermen en tegelijkertijd vlees eten? Dat kan eigenlijk niet. Ik ontdekte dat mijn handelen directe impact heeft op de rest van de wereld.”

Tom inspireert door te doen, door mensen te laten ervaren. Mensen voelen zich bijvoorbeeld meer verbonden met de natuur wanneer zij zelf zaadjes en bomen planten. “En op het moment dat ik mij verbonden voel met iets, dan wil ik het niet kapot maken, maar juist herstellen.” Legt Tom uit. Zaadjes planten is onderdeel van het project The Pollinators. “Enerzijds laten wij zien hoe bijzonder de planeet functioneert met al het leven erop. En anderzijds hoe fragiel dat eigenlijk is.”

Met ondernemerschap wil Tom bijdragen aan een stap richting een nieuwe, echt duurzame economie. Juist daarom kijkt hij kritisch naar de impact van duurzame ondernemers. “We doen allemaal toffe dingen met z’n allen, maar als we dat binnen het bestaande systeem doen, kunnen we dan wel tot de verandering komen die nodig is?” Vanuit deze vraag is Tom samen met collega-ondernemers de Ondernemers van Nu gestart.

Ondernemers van Nu

Het verhaal van de Ondernemers van Nu begint in 2015 met de handelsverdragen TTIP en CETA. Met deze omstreden handelsverdragen zou Nederland invloed op haar eigen regels, over bijvoorbeeld voedselveiligheid en milieu, inruilen voor gemakkelijkere handel. Tom beschrijft belangrijke spelers die zich hiermee bezig hielden:

“Aan de ene kant was er het bedrijfsleven, vertegenwoordigd door VNO-NCW (de grootste ondernemingsorganisatie van Nederland), MKB-Nederland en binnen de politiek vooral de VVD. Zij waren helemaal voor zo’n TTIP. En aan de andere kant had je de actievoerende NGO’s, die tegen waren. Qua inhoud voelde we ons heel erg verwant met de actievoerders, maar qua vorm niet per se. En wij zeiden: ‘wij zijn ook ondernemers, dus wij horen bij het bedrijfsleven. Alleen voelen wij ons helemaal niet vertegenwoordigd door het bedrijfsleven. En dat moet veranderen’.”

De Ondernemers van Nu gingen om de tafel met onder andere MKB-Nederland en werden uitgenodigd om mee te praten in een breed handelsberaad. Voor CETA hebben de Ondernemers van Nu een 10-puntenplan opgesteld om het een Verdrag van Nu te maken. TTIP is uiteindelijk van tafel geveegd door President Trump (“wat hij wil is nóg erger”). Sindsdien zijn de Ondernemers van Nu uitgegroeid tot een platform voor ondernemers die willen werken aan een andere economie.

Een kantoor in het bos

Volgens Tom gaat beter zorgen voor de planeet samen met beter zorgen voor onszelf. Een mooi voorbeeld hiervan is het project ‘De KantoorKaravaan’.

“Het aantal gevallen van stress en burn-outs neemt toe, een andere uitwas van ons huidige economische model. Talloze onderzoeken wijzen uit dat in de natuur zijn heel goed werkt tegen stress en burn-outs. Waarom zijn we dan niet meer buiten?”

Omdat de meeste mensen een heel groot deel van hun tijd op kantoor doorbrengen, legt Tom uit. Dus stelde hij de vraag: hoe verleid je hen om de natuur in te gaan, zonder dat ze meteen offline moeten zijn?”

Tom en zijn team kwamen op een idee: “wat nou als je kantoor midden in het bos staat? Dan kan je én je werk doen én de voordelen van de natuur meemaken.” Ze upcycleden vintage caravans tot zelfvoorzienende kantoren in de natuur, compleet met wifi-connectie, koffiemachine en zonnepanelen op het dak. “Eigenlijk heel simpel, maar wel heel erg tot de verbeelding sprekend.”

De KantoorKaravaan is uitgegroeid tot een project met zes caravans en een community van bedrijven en ondernemers die er gebruik van maken. Én er is zelfs een franchise in Japan, met uitzicht op Mount Fuji.

Grote thema’s in het klein

De projecten van The Tipping Point laten zien dat er binnen het bedrijfsleven draagvlak is voor een nieuwe manier van werken en ondernemen met aandacht voor welzijn van natuur en mensen. “We willen niet alleen maar roepen dat dingen anders moeten. We willen in de praktijk laten zien dat het kan. En mensen uitnodigen om het ook te proberen”

Zo combineert Tom het veranderen van grote structuren, met persoonlijke ontwikkeling.

“Het is een hele grote stap om je bewust te worden van de oorzaak-gevolgrelatie van je handelen. Om daarbij te kunnen zien wie je zelf bent en wat je eigen conditionering is. Dat noem ik duurzaamheid van binnenuit.” Vanuit daar veranderen je keuzes als consument, je bedrijfsmodellen als ondernemer en je gedrag als mens. En kunnen we tot een écht ander economisch systeem komen.

Meer lezen

Website van Toms bedrijf ‘The Tipping Point’
Website van de ‘Ondernemers van Nu’
De Bankier die zonder geld ging leven
Before we reinvent de economy we must reinvent ourselves