Lessen van de Broedplaats

Ondernemen met impact

Dit leert de broedplaats ons over vernieuwing

27.05.2020

Jeske

Leestijd: even zitten

Diversiteit zorgt voor een gezonde mentale huishouding in de gemeenschap. Dat is waanzinnig mooi om te zien.

Nieuwe tijden na corona

Sinds de corona-uitbraak staat het leven op z’n kop. We zitten in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. En waar het heen gaat weten we nog niet. 

‘De nieuwe normaal’ van Rutte omvat niet veel meer dan afstand houden en handen wassen. Tegelijkertijd plakt de regering pleisters op de gebroken pilaren van een oud economisch systeem. Zo steunt ze vervuilende en belastingontwijkende bedrijven royaal. Helaas is dit eerder normaal dan nieuw. Daarom: hoogste tijd om buiten de gebaande paden inspiratie te zoeken voor vernieuwing.

Een plek die gemáákt is om te experimenteren is de broedplaats. Hier wordt gebroed, gebouwd en gepolijst door creatieven en andere vrije geesten. LaatBloeien nam een kijkje bij Broedplaats Bogotá: welke inspiratie geeft de broedplaats ons voor vernieuwing? 

Les 1: Investeer in diversiteit

Op het rafelrandje tussen Amsterdam en Haarlem vind je Broedplaats Bogotá. Ontwikkelaar Maarten Meurkens heeft hier een thuis gemaakt voor 130 kleine ondernemers; van muzikanten, theatermakers en schilders, tot juristen, maatschappelijke organisaties en ict-bedrijfjes. “Het geeft mij een kick om zoveel mogelijk verschillende mensen samen te brengen.”

Maarten gelooft in de kracht van diversiteit: “het verruimt je blik om contact te hebben met mensen die iets anders doen dan jij.” In deze crisistijd blijkt de diversiteit een belangrijke steun voor de broedplaats én haar atelierhouders. 

“Door als ict-er of jurist een werkplek te delen met cultuurmakers en kunstenaars krijg je hun creativiteit en open geest mee. Dat geeft plezier en inspiratie. Kunst en cultuur zijn zo niet beperkt tot een museum- of een theaterbezoek, maar onderdeel van de alledaagse werkdag.”

Andersom halen de creatieven weer steun uit de andere sectoren. “De cultuurmakers zijn hard getroffen door de corona-maatregelen, dat is zwaar voor hen. Op de broedplaats zien ze dat anderen wel nog volop werk hebben. Ik merk dat dit hen hoop geeft, ze ervaren dat niet álles slecht gaat. Dat geeft motivatie om te blijven experimenteren. Zo zorgt diversiteit voor een gezonde mentale huishouding in de gemeenschap. Dat is waanzinnig mooi om te zien.”

Doordat Maarten een bonte mix aan huurders heeft, komt de broedplaats de crisis tot nu toe redelijk door, want niet alle huurinkomsten zijn uitgesteld of vallen weg. Ook in het financieren van de broedplaats koos Maarten voor diversiteit. De verbouwing is gesponsord met subsidies van de gemeente Amsterdam. De locatie is gekocht met investeringen van veertien aandeelhouders. Zo ontkomt Bogotá aan het tijdelijke bestaan dat veel broedplaatsen kenmerkt en zijn de investeringsrisico’s gespreid. Dat is best een prestatie in de huidige vastgoedmarkt. 

Les 1: Investeer in diversiteit. In de natuur zorgt diversiteit voor een weerbaar en crisisbestendig landschap. In de ‘mensenwereld’ is dit niet anders. Voor de duidelijkheid; diversiteit is het tegenovergestelde van monocultuur en een markt van enkele multinationals en banken die ‘too-big-to-fail zijn. 

Les 2: Ruimte voor experiment en kruisbestuiving

“Een broedplaats heeft zo min mogelijk uitgeschreven regels,” legt Maarten uit, “het is niet te gepolijst, het hoort een beetje rauw. Dit daagt je uit om nieuwe dingen te proberen.” Openheid biedt de ruimte om te experimenteren; kruisbestuiving de inspiratie. Deze combinatie is de kracht van de broedplaats: ze stimuleert innovatie.

“Er zit hier bijvoorbeeld een bedrijfje dat biertassen maakt.” Vertelt Maarten, “Een biertas is een draagbare tap waarmee je mobiel bier kan verkopen op festivals. Dat gaat ‘m deze zomer helaas niet worden. Maar de tassen zijn al gemaakt. Laatst zagen deze ondernemers andere huurders met grote gieters sjouwen om alle planten water te geven. Dat gaf hen de inspiratie voor een nieuw idee met slechts een kleine aanpassing van hun product: van biertas naar mobiele plantensproeier. Maar ook een mobiele desinfectie-sproeier is denkbaar.”

Een ander voorbeeld dat Maarten noemt is dat van een theatergezelschap. “Zij willen meer jongeren naar het theater trekken. Daarvoor ontwikkelden ze een plan voor middelbare scholen. Toen kwam corona. De creativiteit die de theatermakers hebben, zetten ze nu in om virtuele lessen voor de scholieren te ontwikkelen. Ze werken met acteurs en begeleiden leraren om goede verhalenvertellers te zijn. Naast de werkplek van deze theatergroep zit een animatiestudio, die gaan nu de animaties voor het lesprogramma maken.” Zo wordt het lesprogramma leuk voor jongeren en komen theater en onderwijs samen.

De broedplaats met al haar verschillende ondernemers stimuleert creatieve ideeën en samenwerkingen. “Dit soort dingen gebeurt veel minder snel wanneer je in eentje aan je keukentafel werkt.”

Les 2: Studies laten zien dat je innovatie niet kan plannen, maar je kan innovatie wel faciliteren. Door niet alles vast te leggen, maar juist ruimte te bieden om te experimenteren en voor kruisbestuiving. De Broedplaats is daarvoor een grote speelplaats.

Les 3: Basiszekerheid is nodig

Om te experimenteren, heb je bestaanszekerheid nodig. Dit geeft de financiële én mentale ruimte om dingen uit te proberen. Anders is de druk om op korte termijn te overleven te groot. Of worden al je mooie plannen door een tegenslag onderuit gehaald.

“Ik geef nieuwe ondernemers altijd het advies om tien tot vijftien procent van de inkomsten achter de hand te houden om klappen op te vangen,” vertelt Maarten. “Zo zorg je voor houdbaarheid op de lange termijn.” Maar daar is deze economie niet op ingesteld, die draait op snelle groei. “Dat zie je nu bij KLM. We moeten er nu zoveel geld inpompen omdat ze marktleider wilden zijn en veel te snel allemaal nieuwe vliegtuigen hebben geleased. Deze staan nu stil, maar de kosten lopen door.” Tegelijkertijd is er in de goede tijden niet gekozen voor het opbouwen van een buffer, maar voor het spekken van aandeelhouders. “Dus moeten jij en ik nu KLM gaan sponsoren?!” Zegt Maarten verontwaardigd.

Naast bedrijven mag ook de sociale zekerheid een stuk houdbaarder. “Als we een basisinkomen hadden, waren er nu veel minder noodregelingen nodig.” Een basisinkomen zorgt voor meer weerbaarheid bij een crisis én het geeft doorlopende bestaanszekerheid. “Daarmee geef je mensen de ruimte om te werken aan wat zij willen bijdragen en laat je iedereen weten: jij mag er zijn, jij bent waardevol.”

Een basisinkomen geeft de buffer en veilige basis om te experimenten. Het maakt onze startposities een stuk gelijker en de maatschappij meer crisisbestendig. Juist de onvoorwaardelijkheid van een basisinkomen, tegenover bijvoorbeeld bijstand, zorgt voor de openheid om te verkennen en te experimenteren. “Als we deze crisis aangrijpen om iets anders te doen, dan hoop ik dat de eerste stap een basisinkomen is.”

Les 3: bestaanszekerheid is noodzakelijk. Bouw een buffer binnen je onderneming én richt de samenleving in op bestaanszekerheid mét vrijheid: een onvoorwaardelijk basisinkomen.

Broedplaats Bogotá is een plek waar het onverwachte bereikbaar wordt. Idealen hebben kapitaal, kunde en kunst samengebracht en een permanente speelplaats gecreëerd voor maatschappelijke innovatie en creativiteit. 

Meer lezen

De website van Broedplaats Bogotá
De website van Meurkens & Meurkens, het familiebedrijf achter Broedplaats Bogotá
Het tijdperk van het Neoliberalisme loopt ten einde. Wat komt ervoor in de plaats?
Het Parool: Broedplaatsen zijn relevanter dan ooit

Zoek op artikel

Meer lezen

Blijf op de hoogte

Sluit je aan bij de community en ontvang de nieuwsbrief met artikelen, events en andere ontwikkelingen!