Minder onzinbanen in 2019

Onze best gelezen stukken met de meeste reacties gaan over het basisinkomen. Om de discussie verder te helpen bespreken wij een terugkerende misvatting:

Met een basisinkomen gaat niemand meer werken.

Experimenten in andere landen bewijzen het tegendeel. Waarom zou het in Nederland dan niet aanslaan? De aanname achter de misvatting is dat geld de voornaamste prikkel is om te werken. Maar klopt dat wel?

Op het eerste gezicht wel. Geld is nodig om te overleven. En met werk verdien je geld. Daarom werk je. Punt. Maar kijken we beter, dan zien we een denkfout. Geld is een middel om kwaliteit van leven mogelijk te maken. Maar in de misvatting lijkt geld een doel en onze enige motivatie om iets nuttigs te doen. Terecht?

Stel je voor: oudjaarsavond. Een onverlaat schiet een vuurpijl door je raam en je huis vat vlam. De brandweer komt en redt met gevaar voor eigen leven het jouwe. Het werk van de brandweer is zinvol. Én veelal vrijwillig. In en rond onze hoofdstad is 40% vrijwilliger, en in kleinere plaatsen zoals Eerbeek is zelfs het hele korps vrijwillig. Geld is voor hen dus niet de motivatie.

Dit is het geval bij veel nuttig werk. Geld vormt vooral een prikkel bij onzinnig, maar goed betaald werk. Terwijl een kwart van de beroepsbevolking het eigen werk niet nuttig vindt, is dit onder de brandweer 0%.

Een basisinkomen geeft iedereen de ruimte om zinvol bij te dragen aan de samenleving. Het enige werk dat we aannemelijk minder zullen doen is bullshit-werk.

Meer lezen

Betaalde onzin of een basisinkomen
Bestaat onvoorwaardelijk geven? Lessen voor het basisinkomen
Kijken: Rutger Bregman over bullshitjobs: minuut 27 – 35
Bullshit Jobs – David Graeber