Klimaatpositief

Kan een groene koers de onrust in Chili oplossen?

06.12.2019

Imre

Leestijd: even zitten

Een benadering die niet alleen Chili kan redden, maar ook toepasbaar is op andere economieën.

De impact van klimaatverandering was al een uitdaging voor Chili. En met de protesten van de laatste maanden heeft Chili er een grote uitdaging bij. De klimaatimpact en de protesten hebben verschillende oorzaken, maar kunnen met één oplossing worden aangevlogen. Dat schrijft Jeff Spross, economiecorrespondent van nieuwstijdschrift The Week. Wat heeft hij precies voor ogen?

De laatste keer dat we over Chili schreven, was vóór de protesten. Het ging toen over de impact van klimaatverandering in Chili: met het drooggevallen Aculeo-meer als heftigste voorbeeld. En over groene initiatieven die deze crisis bestrijden. De aanleiding was de VN-klimaattop (#COP25) die vanaf 2 december in Santiago plaats zou vinden. Op 2 december ging die klimaattop van start, maar er is in sneltreinvaart veel veranderd.

Energie is onbetaalbaar in Chili

De regering van Chili verhoogde op 1 oktober de prijs van metrokaartjes, wat zorgde voor grote protesten. Eerst onder studenten en later onder de hele bevolking. De situatie werd zo grimmig dat er doden vielen en de regering de klimaattop afblies.

“Een gemiddeld gezin is al bijna 200 euro kwijt aan gas, water en licht, terwijl een gemiddeld maandsalaris rond de 500 euro ligt.”

Volgens Nina Jurna, NRC-Correspondent Latijns-Amerika, zijn de hoge energiekosten in Chili een belangrijke reden voor de demonstraties. Alle nutsbedrijven in Chili zijn geprivatiseerd. Hierdoor bepaalt niet de overheid maar de markt de energieprijzen. En die zijn de afgelopen tijd extreem hoog geworden: “een gemiddeld gezin is bijna 200 euro kwijt aan gas, water en licht, terwijl een gemiddeld maandsalaris rond de 500 euro ligt.”

Dat energiebedrijven zulke hoge prijzen rekenen, komt doordat Chili een groot deel van haar kolen, olie en gas importeert uit het buitenland. Als de Chileense peso in waarde daalt ten opzichte van de Amerikaans dollar, rijzen energiekosten in Chili de pan uit. Dit is precies wat er afgelopen tijd gebeurde. Met de metrokaartjes als druppel die de emmer deed overlopen.

Kan een groene koers de economie redden?

Onbetaalbare energie én de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte: de Chilenen zitten in de hoek waar de klappen vallen. Maar de eerder genoemde Jeff Spross ziet één oplossing voor beide problemen. Hij stelt een zogenaamde ‘Groene Deal’ voor.

Wat houdt dat in? Het voorbeeld van Chili laat zien hoe riskant het is om voor energie als land 100% afhankelijk te zijn van het buitenland, schrijft Spross. “Als Chili haar energie kan halen uit haar eigen zonneschijn, haar eigen wind en haar eigen aardwarmte” blijven de peso’s draaien bínnen de Chileense economie en voorkom je afhankelijkheid van een onvoorspelbare internationale markt. Ook stipt Spross aan dat er bij een Groene Deal een boel banen ontstaan. En belangrijker: het helpt met het optuigen van een lokale groene economie.

“Een benadering die niet alleen Chili kan redden, maar ook toepasbaar is op andere economieën.”

Het optuigen van een lokale economie is al aan de gang in het dorp Ollagüe in de Chileense woestijn. De geothermische centrale die hier is gebouwd, haalt klimaatneutrale energie uit de vulkaan Cerro Pabellón. De 345 inwoners van Ollagüe zijn blij met de centrale, omdat die de lokale economie stimuleert, en omdat de elektriciteitsvoorziening door het project flink is verbeterd (ze teerden eerst op een dieselgenerator).

Het voorbeeld laat zien welke kant Chili op kan en moet. Richting groene energie, met korte lijntjes naar de lokale bevolking. Het is een benadering die niet alleen Chili kan redden, maar ook toepasbaar is op andere economieën. De Verenigde Staten bijvoorbeeld, een land dat veel olie uit het buitenland importeert.

Blijf Chili volgen

Conclusie? De groene deal die Spross voorstelt kan twee problemen van de Chilenen aanpakken: de hoge energiekosten én de impact van de klimaatcrisis. Maar voor dat tweede punt is Chili ook afhankelijk van andere landen.

En dat brengt ons terug bij de klimaattop. Die werd deze week afgetrapt in Madrid, en niet in Santiago. Gezien de onrust in Chili is dit begrijpelijk. Maar het zou jammer zijn als Chili uit het licht van de schijnwerpers verdwijnt. Want deze top gaat juist over de situatie in Chili: over slachtoffers van de klimaatcrisis, over oplossingen om die crisis te bestrijden. En over een groene agenda als uitweg uit economische malaise.

Als we slim zijn blijven we júist nu Chili volgen. #volgChili