Geef de economie een ziel

De Verlichting bevrijdde ons drie eeuwen terug van naïeve volgzaamheid en dogmatisch geloof. Niet langer zouden we blind vertrouwen op een bazige leer. In plaats daarvan leerden we zélf te denken, observeren en handelen. Toch?

Nederland volgde het verlichtingsideaal van de scheiding van kerk en staat. Maar wij lijken niet minder volgzaam. We dienen alleen een nieuw dogma: de economie móet groeien. Premier Rutte roept ons op dáárin te vertrouwen en “die nieuwe auto te kopen”.

Om snel en goedkoop te produceren, groeien we de aarde kapot. Om snel en goedkoop te consumeren, accepteren we dagelijkse uitbuiting van arbeiders. En tijdens extreme rituelen als Black Friday vechten we letterlijk voor onze koopjes. Met dodelijke gevolgen.

Als massa zijn we dus nog steeds té mak en volgzaam. En dienen we zelfs een systeem zonder zingeving. Onze economie is alleen buitenkant: groei of krimp. En dat is pijnlijk leeg.

Verlichtingsfilosofen waren niet zozeer tegen ‘God’. Sterker nog: Spinoza bijvoorbeeld vond God in de natuur. Hun probleem zat ‘m in de claim op één waarheid, zonder vrijheid. Deze ‘autoritaire’ vorm hebben we gehouden, en de inhoud – de nadruk op zingeving – zijn we vergeten.

En juist aan zingeving is nu behoefte: ‘millennials’ willen in hun werk in eerste instantie ‘purpose’: van betekenis zijn. En een economie voor het ‘gemeenschappelijk goed’ klopt aan de deur.

Laten we bij het bouwen van een nieuwe economie bij de kern beginnen: geef de economie een ziel. Geef de economie zin.

Meer lezen

De Traptrede: een troonrede voor onze kleinkinderen
Consumerism as religion

Of schrijf je in voor onze nieuwsbrief