De geschiedenis van de beurs: crash, crisis, repeat

In de VOC-tijd begon de handel in aandelen. Dat gebeurde vooral op papier: door ‘short selling’ kon je niet elk aandeel meer herleiden tot een stukje van het bedrijf. In de jaren erna openden steeds meer beurzen. Die handelen volgens hetzelfde principe. Daardoor is moeilijk vast te stellen in welke mate de prijs van een aandeel het daadwerkelijke succes van het bedrijf weerspiegelt.

Wat wel duidelijk is, is dat investeren alleen loont als de kans groot is dat een aandeel later meer waard wordt. Vaak steken bedrijven zich daarvoor in de schulden. Zo kunnen ze meer produceren, en hopelijk ook meer winst maken, waardoor hun aandeelhouders meer verdienen. Maar soms blijkt het vertrouwen in toekomstige winsten misplaatst en ontstaat er een beurscrisis. In 2000 bijvoorbeeld werd er enorm geïnvesteerd in internetbedrijven. Mensen dachten dat die heel veel waard zouden worden. Toen het vertrouwen in de internetmarkt instortte, kelderden ook de prijzen van de aandelen. Die bedrijven bleven met enorme schulden achter.

Zulke crises hebben grote politieke consequenties. Na de Grote Depressie van de jaren ’30 verschoof de economische macht van Europa naar de VS, en na de oliecrisis werd in de jaren ’70 de privatisering en globalisering ingezet. Grote veranderingen, maar het beurssysteem werd nooit ingrijpend verbeterd.

Meer lezen

40 jaar crises: een korte geschiedenis
De constante terugkeer van de crisis
De eerste aandelenbeurs ooit