Is loting het alternatief voor referenda?

De brievenbus kleppert. Op de mat vind je een uitnodiging om een week in Den Haag te logeren. Er komt een nieuwe wet en jij vergadert mee over de inhoud. Of: je krijgt een baan als parlementslid aangeboden in Brussel. Zou je gaan?

In de democratie van David van Reybrouck kan het je zomaar overkomen. Hij pleit voor het selecteren van bestuurders via loting. Bij loting maakt iedereen kans om mee te regeren. Dat helpt tegen gevoelens van machteloosheid en ontevredenheid over de politiek. Burgers hoeven geen stemmen te winnen, dus zijn ze minder partijdig dan politici. Uit experimenten blijkt dat burgers die door loting meepraten inhoudelijk goed advies geven. Van Reybrouck’s systeem kan dus werken.

Maar wat als je al een baan hebt, en je niet aan het politieke proces mee kunt doen? In plaats van politici te vervangen door ingelote burgers, kunnen we loting ook gebruiken om het volk te raadplegen over gevoelige onderwerpen. Als vervanging voor het referendum bijvoorbeeld, waarbij mensen vaak geen tijd hebben zich in het onderwerp te verdiepen en de politiek met een niet-bindend advies komt te zitten. Een besluit zal minder emotioneel geladen zijn als een groep burgers het vertrouwen krijgt om er tijdens een langere periode over na te denken.

Meer Lezen

IJsland experimenteerde met een grondwet geschreven door crowdsourcing. Ook in Canada vonden proeven plaats
Van Reybrouck over wat er mis gaat bij verkiezingen
Onlangs verscheen een nieuwe editie van David van Reybrouck’s boek Tegen Verkiezingen. Lees het nawoord van van Reybrouck hier
‘3 redenen waarom loting geen oplossing is voor het democratisch tekort’, Stuk Rood Vlees
‘Democratie door loting is zo gek nog niet’, Trouw