Hoe Facebook onze democratie verstoort

Wat hebben de verkiezing van Trump, de Brexit en het referendum over de onafhankelijkheid van Catalonië gemeen? Populistische politici en boze burgers schudden de gevestigde orde op, maar op de achtergrond was er nog iets: nepnieuws op social media. Dit zijn berichten die niet waar zijn, maar wel heftige emoties losmaken.

In alle drie de gevallen bleek dat Rusland een belangrijke bron van nepnieuws was. Vóór Brexit overspoelden 13.000 Russische bots – computergestuurde accounts – Twitter met nepverhalen en racistische uitingen. Waarom doet Rusland dit? Brexit komt het Kremlin goed uit, omdat het de Europese landen tegen elkaar opzet. Het is een Koude Oorlog 2.0, met onze aandacht online als de inzet.

Toch is niet Moskou het grootste probleem, maar de sociale media zelf. We wéten namelijk niet hoe groot het effect is van nepnieuws op stemgedrag. Alleen Facebook zelf heeft deze gegevens. Vorig jaar noemde Mark Zuckerberg het een ‘belachelijk idee’ dat nepnieuws mensen had overgehaald op Trump te stemmen. Onder druk geeft Facebook nu toe dat 126 miljoen Amerikanen de Russische nepberichten hebben gezien. Het is niet duidelijk hoe dit kon gebeuren, of wat de gevolgen zijn. Een democratie kan alleen functioneren bij transparantie. Die is er nu niet.

Meer lezen

Russische bots en Brexit
126 miljoen Amerikanen zagen nepnieuws
Hoe social media ons blikveld verkleint