Wat economen kunnen leren van Monopoly

Volgens econoom Geert Noels belemmert ‘gigantisme’ onze economie: de grote spelers op de markt vergaren al het kapitaal. Terwijl de ontwikkeling van kleinere bedrijven in de kiem wordt gesmoord.

Zoals in het topvoetbal, waar reus Barcelona de concurrentie van Ajax neutraliseert door het toptalent Frenkie de Jong te kopen. Of in de techindustrie, waar gigant Facebook rivaal WhatsApp uitschakelt door haar in te lijven.

Het is herkenbaar voor wie ooit Monopoly heeft gespeeld: degene met hotels op de Kalverstraat en de Leidse Straat eet haar medespelers op en wint. Een gigantist heeft een monopoliepositie op wereldschaal. En toezichthouders en wettenmakers dansen naar de pijpen van die steeds grotere bedrijven, aldus Noels.

Noels gelooft – in navolging van oereconoom Adam Smith – dat multinationals moeten worden gesplitst, om te voorkomen dat de markt vastloopt. In het verleden hebben overheden wél ingegrepen als bedrijven onhoudbaar groot werden. Het reusachtige Standard Oil werd in 1911 door de Amerikaanse overheid opgeknipt in 34 kleine bedrijven. Is dat in 2019 nog mogelijk?

Wat als multinationals bij wet verplicht worden om op te splitsen als ze zich uitstrekken over landsgrenzen? Dan ontstaan kleine nationale afdelingen die zich hebben te houden aan de wetten en belastingregels binnen het land waar ze gevestigd zijn. Het is een uitdaging om het internationaal eens te worden over zo’n wet. Misschien kan de EU de wegbereider zijn?

Meer lezen

Het interview met Geert Noels
De EU pakt multinationals al aan