De eerste beurs ooit: flitshandel op perkament

Grote multinationals zijn door hun beursnotering erg gericht op de korte termijn. Daar is veel kritiek op, maar de aandelenbeurs zelf nemen we voor lief. Daarom zoeken we in deze serie uit wat de aandelenbeurs is en wat er anders kan.

Laten we bij het begin beginnen: de aandelenbeurs blijkt een Nederlandse uitvinding. De VOC trok in 1602 kapitaal aan door als eerste bedrijf ter wereld publiek verhandelbare aandelen uit te geven. Bij de oprichting van de onderneming konden mensen zich inschrijven om geld te investeren. Dat deden 1143 mensen, in ruil voor een deel van de winst. Niet veel later ontstond er een levendige handel in aandelen.

Al snel werd die handel steeds ingewikkelder. Waar je eerst nog kocht van iemand die je kende, ging dat steeds vaker via tussenpersonen. Het fenomeen ‘short selling’ stak de kop op: er werd zoveel doorverkocht, dat ook aandelen die een handelaar (nog) niet in bezit had alvast werden verhandeld. Daardoor zei een aandeel weinig meer over iemands betrokkenheid bij het bedrijf.

Zoals bij Shell een groep aandeelhouders zich inzet voor een groene transitie, waren er bij de VOC die vonden dat de Compagnie te veel geld besteedde aan oorlog en te weinig aan handel. Maar de meeste aandeelhouders hadden geen politieke agenda: ze wilden gewoon snel een deel van de winst uitgekeerd krijgen. Zo werd de VOC-beurs al snel gekaapt door flitshandelaren.

Meer lezen

Het boek De Bakermat van de Beurs